مروری بر توصیه‌ها و هشدارها و پیام‌های دکتر احمد صدر حاج سیدجوادی

ندای سبز آزادی ـ رضا ماندگار: دکتر احمد صدر حاج سیدجوادی، همراه نهضت ملی دکتر محمد مصدق، فعال نهضت مقاومت ملی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، عضو موسس جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر، عضو شورای انقلاب، وزیر کشور و دادگستری دولت موقت مهندس مهدی بازرگان، نماینده مجلس اول و از اعضای موسس نهضت آزادی ایران درحالی در ۹۶ سالگی چشم بر جهان فروبست که در چهار سال گذشته و در تمام ایام سخت پس از کودتای انتخاباتی ۱۳۸۸، همراه سبزها و معترضان به نتایج انتخابات بود و از همدلان جنبش سبز و رهبرانش.

این گزارش تلاش می کند برخی از ملاحظات مهم مرحوم حاج سیدجوادی را که دیرپاترین و کهنسال ترین فعال سیاسی ایران محسوب می شد، به اجمال مرور کند؛ گزارشی که می کوشد از یک سو ادای دینی کند به این فعال سیاسی منصف و شجاع و صادق؛ و از سوی دیگر تلاش می کند با اشاره به برخی مواضع ایشان، بار دیگر آموزه ها و ملاحظات این فعال ملی و مذهبی ایران را برای همراهان جنبش سبز و نیز حاکمان اقتدارگرا در جمهوری اسلامی بازخوانی کند.

اعتراض به دادگاه‌های نمایشی و اعتراف گیری

دکتر حاج سیدجوادی در مرداد ۸۸ و در واکنش به بازداشت فعالان سیاسی و برپایی دادگاه نمایشی و اعتراف گیری های استالینیستی، در مطلبی اعتراضی نوشت: «خودزنی سیاسی در پی حبس در بازداشتگاههای امنیتی نه امری بدیع و جدید که یادگار نحسی از دوران حکومت استالین در روسیه است و گمان می رفت که نهادهای امنیتی پس از ورود به هزاره سوم متوجه ناکارآ و مضحک بودن این چنین نمایشهایی شده باشند اما اصرار بر پخش چنین نمایشنامه هایی تقویت کننده این باور است که اخبار مبنی بر مشاوره بازماندگان ک.گ.ب به مسوولان سازمان اطلاعات موازی جدی تر از حدس و گمان است. شگفتا که هنوز در حاکمیت کسانی هستند که گمان می کنند اعتراف و خودزنی فعالین سیاسی و اجتماعی اثبات کننده مدعای ایشان مبنی بر خط گیری کلیه منتقدان و مخالفان از دشمنان و یا جاسوس بودن آنان است. »

دادستان عمومی پایتخت در سال ۱۳۴۰ و وزیر دادگستری در دولت موقت مهندس بازرگان، تصریح کرد: «بازی پخش اعترافات بازداشت شدگان تکراری است و بازجویان فاقد خلاقیت.» او همچنین نوشت: «به عنوان وزیر دادگستری اولین دولت جمهوری اسلامی ایران شرمسار خانواده های عزیزانی هستم که همسرانشان پس از عمری تلاش و خدمت به جمهوری اسلامی ایران امروز تحت فشار و ناچار به اعتراف به گناهان ناکرده می بینند. و به عنوان عضو شورای انقلاب اسلامی ایران به این عزیزان اعلام می کنم که این روزها انقلاب و نظام جمهوری اسلامی نیز همپای مردم ایران مورد ظلم و ستم قرار گرفته است. بیش از هر روز دیگری محتاج دفاع است.»

درخواست یاری از شخصیت های بین المللی

دکتر حاج سید جوادی در نامه ای به دبیر کل محترم سازمان ملل متحد، پاپ بندیکت شانزدهم، و رییس اتحادیه اروپا، با اشاره به «سابقه‌ی حدود هفتاد ساله‌ای که به عنوان دادستان، قاضی دادگستری، وکیل دعاوی، وزیر دادگستری، عضویت در شورای انقلاب و همچنین عضو موسس و فعال در جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر پیش از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ و پس از آن به عنوان فعال سیاسی و حقوق بشر در ایران داشته»، نوشت: «‌تجربه‌ی سده‌‌‌‌‌‌‌‌ی اخیر و ظهور دیوانه‌ها و دیکتاتورهایی که امنیت جهان را به مخاطره افکندند: هیتلر، موسولینی، صدام حسین، فرانکو، پینوشه، بن‌لادن و بسیاری دیگر مانند ایشان، گواه این حقیقت است که فقدان دمکراسی و نقض اصول مندرج در اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر، مقدمه‌ای لازم و حتمی برای وقوع فجایع انسانی در سطحی فراتر از یک کشور و سرزمین خواهد بود و از همین رو شکی نیست که بی‌توجهی به وقایعی از این دست، می‌تواند امنیت جهانی را تهدید کند.»

این فعال سیاسی با اشاره به «وقایعی که پس از دهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران رخ داد» تاکید کرد: «مقامات محترم که مورد خطاب این نامه قرار گرفته‌اید! علت آن که شما عالی‌جنابان را مورد خطاب قرار دادم، از باب مواضع انسانی و مشفقانه‌ای بود که در خصوص حکم سنگسار خانم سکینه آشتیانی ابراز داشته و البته موجبات تقدیر و سپاس‌گذاری اکثریت قاطع ملت ایران را فراهم آورده بودید،اما باید خدمتتان عرض کنم که طی یک سال و نیم گذشته، افراد زیادی در نتیجه ی سرکوب دولت و در فضای امنیتی پس از انتخابات گذشته احکام کیفری سنگینی دریافت داشته‌اند. تحمیل اتهام محاربه و صدور چندین مورد حکم اعدام در خصوص کسانی که از حقوق دفاعی ضروری حتی بر اساس قوانین اساسی و عادی جمهوری اسلامی ایران محروم بوده‌اند، نیاز به فضای هم‌دردی گسترده‌تر از سوی جهانیان و اقدامات موثر‌تری را از سوی دولت‌ها ضروری می‌سازد.»

وی در این نامه پیوست و گزارشی حاوی نام و مشخصات بیش از ۲۰۰ نفر از آنها را که به صدها سال زندان محکوم شدند و یا بلاتکلیف در زندان محبوسند ارسال کرد و نوشت: «نامه‌های سرگشاده‌ی آقایان عبدالله مومنی و حمزه کرمی از فعالان دانشجویی و سیاسی ایران که امروز گرفتار و دربند هستند، حکایت از درستی این ادعا و عمق فجایعی دارد که امروزه در دستگاه‌های قضایی و زندان‌های ایران جاری است. بنابراین خواهشمند است تا با استفاده از تمامی امکانات خود از یک سو در جهت توقف فوری و جلوگیری از اجرای احکام ناعادلانه‌ی صادره در خصوص فعالان سیاسی ایران، به ویژه محکومان به اعدام و از سوی دیگر با ارسال گزارش به نهادهای حقوقی بین‌المللی، نسبت به پیگرد کیفری و محکومیت اشخاص و نهادهای شبه‌ نظامی / امنیتی و در راس آنان شخص رییس دولت ایران اقدام لازم مبذول فرمایید. در غیر این صورت اقدامات و اعلام مواضع بشردوستانه‌ آن مقامات در خصوص سایر متهمان جرایم عمومی توجیه مناسبی نزد افکار عمومی جهان نخواهد داشت و چه بسا به گونه دیگری تعبیر شود.»

فعالان سیاسی به طالقانی تأسی کنند

دکتر صدر حاج سید جوادی در شهریور ۸۹ و در پیامی به مناسبت درگذشت آیت الله طالقانی با اشاره به «اعتدال و بردباری، مردم داری و سلم ذاتی،و دین مداری و خدا خواهی» آن مرحوم، نوشت: «در شرایطی که میهن ما گرفتار خودکامگان، زورگویان و بی تدبیران شده ، نیروهای دلسوز دستگیر می شوند و فعالان سیاسی را به زندان می اندازند، و «هل من مبارز» می طلبند، استقلال دستگاه قضا را به سخره می گیرند و رای مردم را زینت می شمرند، پیروی از رویه پدرانه ومصلحانه طالقانی می تواند راهگشای این بن بست باشد.»

وی تاکید کرد: «اگر چه حاکمان امروز را چنان قدرت مطلقه گرفتار کرده که حتی برگزاری مراسم یادبود برای مرحوم طالقانی را به مانند بنیاگذاران نهضت آزادی ایران برنمی تابند، اما به دوستان و یاران و مبارزان توصیه می کنم که الگوی وحدت طالقانی را سرمشق کار خود قرار دهند تا امثال طالقانی ها پدید آیند و ایران عزیز از این شرایط اسفبار نجات یابد.»

مبارز دیرپای آزادی و حقوق بشر همچنین به اقتدارگرایان توصیه کرد که «به مردم بازگردند و به جای سرکوب مخالفان به تعامل بپردازند. اگر دوام قدرت با چنین روش هائی ممکن بود تاکنون تاریخ شاهد انقراض حکومتهای دیکتاتوری و پیروزی ملت ها نبود.»

درخواست از ایرانیان خارج از کشور

در نامه ای مهم خطاب به ایرانیان مهاجر و دور از وطن، دکتر حاج سیدجوادی نوشت: «فکر نکنید که ما در داخل کشور ایران از رنج‌ها و ناراحتی‌ها و سختی‌های شما در خارج از کشور، فارغ و بی‌خیال هستیم؛ نه واقعا چنین نیست. ما پیوسته فکر می‌کنیم که آن همه فشارها و سرگشتگی و دربدری‌ها، چندین برابر مسائلی است که در داخله تحمل می‌گردد.»

او درعین حال افزود: «برخی از شما، از حمله و ایراد به داخل و به دیگر فعالان سیاسی وطن‌‌دوست و آزادی‌طلب و دموکراسی‌خواه در خارج، در بیانیه‌ها و مصاحبه‌ها و مکتوبات خود، کوتاهی نداشته و ندارند، و بر طبل افتراق می‌کوبند، و این بیت را به‌یاد می‌آورند که ز نیکی ندانم چه بد دیده‌اند/ بدی را به نیکی پسندیده‌اند و توجه ندارند که این امر موجب خوشحالی عده‌ای و ناراحتی عده‌ی زیاد دیگری می‌گردد.»

پیر سیاست ابراز امیدواری کرد که «این امور ناصواب قطع گردد؛ و منافع جمع و ایران، جای مصالح و مقاصد فردی و گروهی را گیرد.»

خون شهیدان به هدر نخواهد رفت

دکتر حاج سیدجوادی در پیامی به زندانیان سیاسی که در اعتراض به شهادت مظلومانه هاله سحابی و هدی صابر دست به اعتصاب غذا زده بودند، تیرماه ۱۳۹۰ تصریح کرد: «خون تمامی شهدای راه آزادی وطن و به ویژه دو عزیز شهیدمان به هدر نخواهد رفت و دامن‌گیر ظالمان و سبب‌سازان آن فجایع خواهد شد.»

وی همچنین در نامه ای دیگر خطاب به مراجع تقلید شیعه نوشت: «مراجع معظم که اخیراً به درستی در برابر کشتار شیعیان بحرین زبان به اعتراض گشودند، چگونه و با چه توجیه عقلی و یا حجت شرعی در برابر فوج مصیبت‌ها و مظالمی که در طی این دوسال بر ملت ایران و به ویژه در فاجعهٔ شهادت هاله سحابی و هدی صابر از ناحیهٔ حکومت و کسانی روا شده است که ابعاد عملکرد ایشان از باب انحرافات دینی و اخلاقی و همچنین مغایرت با منافع ملی‌ و باورهای اصیل اسلامی بر کسی پوشیده نیست، سکوت پیشه ساخته‌اند؟»

مرد متقی تاکید کرد: «مراجع، روحانیون و فضلا و علمای حوزه‌های فقهی سراسر جهان تشیع، سکوت و انفعال خود را در قبال چنین فجایعی چگونه می‌توانند با کلام صریح امیرمومنان (ع) مطابقت دهند که حتی سرقت خلخال از پای زنی یهودی را بر نمی‌تابید و وقوع این حادثه را مایهٔ شرم و مرگ‌ مسلمانان می‌دانست (نهج‌البلاغه- خطبهٔ ۲۷)؟ ... جا دارد که مراجع عظام و روحانیت پا به میدان نهند و در اقدامی یکپارچه، خواستار رعایت حقوق انسانی، تامین خواسته‌های تاریخی و جان مردم سرزمین خود شوند در غیر این صورت، از بابت سکوت خود، هیچ پاسخی در برابر خدا و ملت نخواهند داشت و تاوانی سخت بر عهدهٔ روحانیتی خواهد بود که هرزمان در طول تاریخ این سرزمین، فریاد مظلومیتی کشیده است، مردم به ندایش پاسخ داده‌اند.»

دکتر حاج سیدجوادی همچنین نوشت: «اگرچه رنج ومشقت‌هایی که این ‌روز‌ها بر ملت ایران و پویندگان راه آزادی و حاکمیت ملت و حکومت قانون روا می‌شود، در نوع خود کم سابقه و حتی بی‌سابقه است، لیکن حکایت از ضعف و ناتوانی حاکمیتی دارد که تنها تظاهر به تسلط کامل بر امور دارد. خون هاله و هدی، واپسین حجت‌هاست بر ستمگران و تمامیت‌خواهان. خون شهید به ستاره‌های شب ماننده ‌است، راهنمای خروج از ظلمات و آیات برآمدن بامداد آزادی است. در سوگ این عزیزان، خون دل و اشک دیده نهان خواهیم داشت و اندوه بی‌کرانمان را تقیه می‌کنیم، تا اندوه‌سازان که میراث‌دار شیوهٔ حکومت فرعونیانند، به باطل، نپندارند که غم سنگین، ذره‌ای از امید و باور ما به برآمدن صبحی نزدیک کاسته است و این ستم‌ و رنج، مصداق «کرب‌العظیمی» است که به زودی و در پرتو خواستی فراگیر به شادی و لبخند بدل خواهدشد.»

تمامیت خواهانی یادآور مغول ها

در پیامی به مناسبت سالروز تاسیس نهضت آزادی ایران، دکتر حاج سیدجوادی نوشت: «دمکراسی یک رخداد صرفاً سیاسی نیست که در اثر رویدادی خاص و یا در لحظه‌ای معین روی دهد و بلکه، فرآیندی است اجتماعی، فرهنگی و سیاسی که در مسیر پیگیری مستمر آن، به درجات گوناگون پدید آمده و تکامل و تعمیق خواهد یافت و چنین دستاوردی نه با زور و تحمیل که تنها با پذیرش و باور عام ملت و حتی هیات حاکمه به این حقیقت که دمکراسی بدیل و جایگزنی ندارد، به دست خواهد آمد.» او از همین زاویه بر اتکا به «شیوه‌های مدنی و مسالمت‌جویانه، تغییرات تدریجی در چارچوب قانون» تاکید کرد و آن را در «ارتقای فرآیند حاکمیت ملت و دمکراسی» موثر‌تر ارزیابی نمود.

وی همچنین با اشاره به عوارض اقتدارگرایی و مدیریت کلان کشور، نوشت: «بنده نیز به شدت از تحمیل هزینه‌های غیرقابل جبران بر ملت و مملکت بیمناک بوده و اعلام می‌دارم که از حمله‌‌ی مغول به این سو، چنین یورش و تهاجمی علیه "ایرانیت و اسلامیت" به نحو توامان رخ نداده است.»

مسن ترین همراه جنبش سبز به مخاطبان خویش توصیه کرد: «مبادا سختی‌های روزگار موجب دل‌سردی و ناامیدی شما شود که البته باید به گسترش و تعمیق ظرفیت‌های اخلاقی و روحی شما و ایجاد انگیزه، توان و خواستی مضاعف در پیگیری مطالبات تاریخی ملت عزیز ایران بیانجامد و این نکته را پدر پیری با شما در میان می‌گذارد که اگرچه رنج بیش از هفتاد سال تلاش و حضور در عرصه‌‌ی اجتماع و سیاست، تنش را رنجور داشته و جانی خسته برایش باقی گذاشته است، اما بیش از هر زمان دیگری به آینده‌ی ایران و تحقق آزادی و دمکراسی باور داشته و امیدوار است و از همین رو تاکید مجدد دارم که در مسیر سبزی که پیش رو دارید، پیوندها را مستحکم‌تر و با اتحاد و هم‌دلی پیش روید.»

عذرخواهی از ملت ایران

دکتر احمد صدر حاج سید جوادی در نامه ای مفصل خطاب به مردم ایران به مناسبت سی و سومین سالروز پیروزی انقلاب، نوشت: «از همان اوان پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، روحانیتی که تا آن برهه‌ بر اساس شعار "همه با هم" در کنار روشن‌فکران، علیه ستم و فساد نظام پهلوی مبارزه می‌کردند، به محض دستیابی به قدرت سیاسی، با تغییر موضع به "هر که با من نیست مخالف من است" نخست با یورش به روشن‌فکران دینی و سپس با حذف سایر جریانات موثر در انقلاب که حاضر به پذیرش وضع موحود نشدند، در سایه‌‌ی مفهومی ناشناخته موسوم به "اسلام فقاهتی و اجتهاد زنده و پویا حصاری به دور ساختار سیاسی قدرت و حاکمیت کشیدند که به تحمیل فضای سرکوب و قرائتی خاص و کم‌سابقه از اسلام، سلب و محدودسازی آزادی‌های قانونی، نقض فراگیر حاکمیت و حقوق ملت منجر شد و در نهایت، به غلبه‌ی یک جریان صنفی بر گرایش‌های اجتماعی و سیاسی دگراندیش و بسط خصومت‌ها و حذف‌ها انجامید و امکان پیدایش وفاق ملی را برای مدت مدیدی به تعویق انداخت.»

نویسنده پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی تصریح کرد که «آن‌چه در این لحظات برای راقم این سطور تاسف‌انگیز بوده و جای عذرخواهی دارد از این حقیقت مایه می‌گیرد که تمامی روشن‌فکران در برهه‌ی انقلاب ۱۳۵۷، از دستیابی به وحدت و بسط و گسترش نهادهای مدنی و سیاسی مدرن در مقابل شبکه‌های سنتی اجتماعی درک درستی نداشتند و آگاهانه و متناسب با مسوولیتی که بر عهده داشتند، عمل نکردند و بر اثر بی‌تجربگی و احیاناً اشتباهات عمدی و غیرعمدی، زمینه‌ی ظهور و قدرت‌گیری بلامنازع سنت‌گرایان بر تحول‌خواهان فراهم و حتی منجر به نفوذ مجدد قدرت‌های خارجی در مدیریت نوپای نظام جدید شد و موجبات انحراف گسترده از اصول و آرمان‌های انقلاب پدید آمد.»

پیر سیاست ورزی اخلاقی نوشت: «اگر ما پس از پیروزی انقلاب، همچنان شانه به شانه ایستاده و دست در دست هم، استبداد را نشانه گرفته بودیم و مشکلات را در سقوط شاه خلاصه نمی‌دیدیم، امکان بازتولید استبداد و فروافتادن از استبداد سیاسی به استبداد دینی به این سان راحت و کم‌هزینه صورت نمی‌پذیرفت.»

دکتر حاج سیدجوادی که بیش از سه دهه در موقعیت اپوزیسیون ایستاده بود و نقشی در حکومت نداشت، افزود: «اینجانب به عنوان فردی که بیش از شصت سال در عرصه‌ی سیاست و اجتماع ایران حضور داشته‌ام ضمن اعتقاد کامل به اصالت انقلاب مردمی ۱۳۵۷ و آرمان‌های آن و دفاع از عملکرد خویش و یارانمان در نهضت آزادی ایران در خلال پیروزی انقلاب و پس از آن، از کوتاهی، قصور و یا ناتوانی خود به عنوان احدی از اعضای شورای انقلاب و دولت موقت در راستای ممانعت از عدول حاکمیت از آرمان‌های تاریخی ملت ایران و انحرافاتی که از همان هفته‌های آغازین ایجاد شد و آشکارا به چشم می‌خورد، عذر خواسته و از ملت ایران به جهت سختی‌ها و عسرت‌هایی که به نام حکومت جمهوری اسلامی ایران بر آنان روا شد، پوزش طلبیده و از خداوند منان طلب آمرزش دارم.»

توصیه ها و هشدارهایی به رهبر جمهوری اسلامی

در مکتوبی تاریخی، و در نامه ای محرمانه ـ که بعد از شش ماه سرگشاده شد ـ دکتر حاج سیدجوادی خطاب به آیت الله خامنه ای، به نقد اوضاع بحرانی کشور پرداخت و نوشت: «توصیه می‌شود که لااقل به منظور حفظ و اعتبار نام و پیشینه‌ی خود، نگذارید که در دوران زمامداریتان، چنین نقشی از شما بر جای بماند. بنابراین انتظار می‌رود که در اقدامی اساسی ضمن صدور دستور آزادی تمامی زندانیان دربند عقیدتی و سیاسی و انحلال تشکیلات دادگاه انقلاب، امکان پاسخ‌گویی و استیضاح دولت و هرگونه تصمیم نمایندگان ملت در خصوص بررسی کفایت دولت و آقای احمدی‌نژاد و همچنین، زمینه‌ای جدی برای بازگشت نظم و آرامش به جامعه و اعلام آشتی ملی را فراهم آورید.»

وی با اشاره به عملکرد پر مسئله ی دولت احمدی نژاد و هزینه های سنگین آن برای ایران و ایرانیان، افزوده بود: «به خاک و خون کشیدن مردم و کشتن فرزندان و عزیزان این مملکت و آن‌گاه شانه خالی کردن از زیر بار مسوولیت و متوجه ساختن تمام تقصیرات به عهده‌ی رهبری و مدیریت کل سی سال گذشته از جمله پیامدهای حکومت آقای احمدی‌نژاد بوده است. ملکوک نمودن اصالت و آرمان‌های انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و تبدیل این ارزش‌ها به احساس ناامنی جهانی و منطقه‌ای و از سوی دیگر رواج خرافه‌گرایی و انجام اقدامات و تبلیغاتی که به گسترش امواج اسلام‌گریزی انجامیده است و همچنین، ارزیابی پیامدهای ناشی از تحریک مقامات کشورهای عربی حاشیه‌ی خلیج فارس، از جمله دغدغه‌هایی بوده‌اند که نویسنده را به رغم کهولت سن و بیماری‌های متعدد جسمانی ناگزیر ساخت تا نگرانی خویش را از وضعیت ناگوار کنونی و خطری که تمامیت ارضی، یکپارچگی ملت ایران و اعتبار باورهای اسلامی ایرانیان را تهدید می‌کند، عیان سازد. به جد باور دارم که از حمله‌ی مغول به این سو، چنین تهدیدی که توامان به سوی اسلام و ایران صورت گرفته باشد، بی‌سابقه بوده و بی‌تردید، این سنخ مخاطرات، تنها در راستای خواست و سیاست‌های محافل صهیونیستی و منافع افراطی‌های آژانس یهود قابل توجیه است.»

دکتر حاج سیدجوادی که پیش از انقلاب وکالت رهبر کنونی جمهوری اسلامی را برعهده داشته، در نامه ی خود افزوده بود: «در دوران مبارزه بارها تبرعاً وکالت و امر دفاع از جنابعالی را به عهده گرفتم و در طی سی سال گذشته که در مسند قدرت قرار داشتید و در روزگاری که چه بسا انگیزه‌ای برای کسب مال و جاه باید وجود می‌داشت، گواهی و تایید می‌فرمایید که هرگز از بابت منافع و خواست شخصی، درخواستی نداشته‌ام اما اینک و در زمانه‌ای که تنها، لقای محبوب مانع تداوم این همه درد و رنج جانکاه می‌شود، شرعاً و قانوناً حضرتعالی را وصی بر حفظ حقوق و جان اعضای خانواده و خانواده‌ی بزرگ‌ترم یعنی نهضت آزادی ایران و دیگر آزادی‌خواهان دربند اعلام می‌کنم. شایسته است تا به عنوان قدر متیقن حاکمیت و در مقام رهبری کل نظام و مردم ایران اقدام فرمایید و ضمن صدور دستور آزادی تمامی زندانیان سیاسی و به ویژه رفع حصر از آقایان مهندس میر حسین موسوی و حجه الاسلام و المسلمین مهدی کروبی و اعلام آشتی ملی، زمینه‌ی بازگشت به نظم و آرامش را فراهم نمایید.»

کنشگر دیرپای آزادی و حقوق بشر خطاب به نفر نخست نظام سیاسی تصریح کرده بود: «ستم‌کاری و ظلم بر مردم، واقعه‌ی تازه و حادثی نیست که بتوان پیامدهای آن را نادیده گرفت و آزموده را دوباره آزمود. سرنوشت خاندان شاه فراری و وقوع دو خودکشی در یک خانواده، حکایت از پریشیدگی بی‌مانندی دارد که هیچ توجیه نیازمندی مالی و یا دلیل ظاهری دیگری بر آن نمی‌توان یافت و برای من و شما که در ایجاد حکومت جدید نقش آفریده‌ایم، عبرت‌آموز است. »

آخرین پیام به اقتدارگرایان و مردم ایران

دکتر احمد صدر حاج سید جوادی در تیرماه سال ۹۱ در نامه ای خطاب به مردم ایران با اشاره به حکم ممنوع الخروجی خود توسط دادگاه انقلاب، نوشت: «سخنی موهن و مضحک تر از حکم قضایی ممنوع الخروجی یک پیرمرد ۹۶ ساله! واعجبا ! وا اسفا ! از این همه بی تقوایی پناه می برم به خدا!»

وی در این مکتوب تلخ افزود: «در این سن و سال، درد و رنج شدید جسمانی ناشی از کهولت و رنج و اندوهی عظیم تر بر جانم سایه افکنده است از بابت آن که انقلابی که در مدیریت آن نقش داشتیم به چه روزی و به دست چه میراث خورانی افتاده است. حاکمانی افتاده بر خوان ثروت این مملکت که بزرگ ترین چپاول ها و غارتگری های تاریخ بشریت و روسفیدی چنگیز و نادر را رقم زده اند و عزیزترین فرزندان این مرز و بوم را به جرم آزادی خواهی و مطالبه حقوق و حاکمیت ملت به حبس و بند کشیده اند.»

دکتر حاج سیدجوادی همچنین در این پیام نوشته بود: «صاحب این قلم با باور به آرمان های اصیل و تاریخی ملت ایران یعنی آزادی و استقلال و عدالت اجتماعی و پیشرفت مادی و اخلاقی کشور و ملت ایران و به عنوان فردی که افتخار همراهی و هم اندیشی با بزرگانی چون زنده یادان مهندس بازرگان، آیت الله طالقانی و دکتر سحابی را دارد و پنجاه و یک سال در خدمت نهضت آزادی ایران و آرمان های آن بوده است... مهم ترین نگرانی هایم به عنوان یک ایرانی مسلمان مصدقی، گسترش خرافات، نادیده گرفتن منافع ملی و نقض فراگیر حقوق انسانی و سیاسی ملت ایران است.»

وی تمامیت خواهان حاکم را «براندازان واقعی نظام»ی توصیف کرد که «برآمده از انقلابی اصیل و مردمی با مطالبات آزادی، استقلال و حاکمیت ملت بود»؛ و افزود: «هم اینان، بر هم زنندگان امنیت ملی این مملکت بوده و سزاوار کیفر و پاسخ گویی اند. جا دارد که اینان نگران و هراسناک از شعله های خشم این ملت و آتش عدالتی باشند که در همین جهان فانی نیز دامن آنان را خواهد گرفت و به دنبال گریزگاهی برای روز مبادای خود باشند اما بدانند که در جهان کنونی که به مدد شیوه های اطلاع رسانی و تکنولوژی ماهواره و اینترنت و غیره به مثابه دهکده ای کوچک نورافشانی شده است، هیچ مامن و پناهگاهی نخواهند یافت و سرنوشت امثال قذافی و مبارک و اسد، گواهی صادق بر این مدعاست.»

او در پایان پیام خود و در «توصیه مجدانه و مشفقانه»ای خواست که «حاکمیت و حاکمان ایران دست از آزمودن آزموده ها بردارند و به اتخاذ تصمیم های عقلانی رجوع کنند و دریابند که تنها حامی واقعی هر حکومتی، مردم هستند و در برابر بحران های عظیم داخلی و بین المللی در عرصه های گوناگون سیاسی، اقتصادی و امنیتی، تنها حکومتی می تواند به مردم اتکا کند که در خصوص آنان مرتکب ستم و بی عدالتی نشده و آزادی ها و حقوق آنان را رعایت کرده باشد و یا به اصلاح خود در این راستا بپردازد.»

دکتر حاج سیدجوادی تاکید کرد: «هیچ ملتی برای احقاق حقوق خود تا ابد منتظر نخواهد نشست.»