ندای سبز آزادی – بحران خشونت بار و خونین در سوریه، به مدار جدیدی پا می گذارد. تشکیلات "القاعده"، و همچنین برخی گروه های مسلح شیعی عراقی، به صورت همزمان ورود خود به نبرد سوریه را اعلام کرده اند. رویدادی که نه تنها به معنای شدت گرفتن آتش و گلوله در این سرزمین خواهد بود، بلکه می تواند میدان بحران را گسترده تر سازد.

اگرچه تا پیش از این گزارش های غیر رسمی از نبرد گروه های معارض سنی و شیعه در سوریه حکایت می کرد، اما اعلام عمومی و رسمی حضور القاعده و گروه های مسلح شیعی در درگیری های داخلی سوریه نشان دهنده تعمیق تعارض های طائفه ای و مذهبی در این کشور بحران زده، و نیز ورود تمام قد عوامل خارجی به بحران سوریه است که به نظر می رسد حوادث تلخ و غیرانسانی جاری را به تدریج تبدیل به نبردی منطقه ای کند.

بحران سیاسی سوریه از دو سال پیش با برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز آغاز شد اما رژیم اسد به سرکوب معترضان پرداخت. در ماه های بعد، گروهی از نظامیانی که ترک خدمت کرده بودند "ارتش آزاد سوریه" را ایجاد کردند که در نتیجه آن، اعتراض های سیاسی به درگیری مسلحانه و جنگ خونین و بسیار پرتلفات انجامید. جنگی که تاکنون افزون بر هفتاد هزار کشته به همراه داشته و میلیون ها سوری را آواره و جنگ‌زده و آسیب دیده ساخته است. نزاع خشونت باری که به گزارش نهادهای مستقل بین المللی ناظر حقوق بشر، فجایع ضدانسانی فراوانی از هر دو سوی درگیر، درپی داشته است. فجایعی که هر روز خبری ناگوار جدید می آفریند.

به فرمان آیت الله خامنه ای، پشت اسد

از سوی دیگر، حمایت جمهوری اسلامی، شیعیان لبنان و شیعیان عراق از خاندان علوی مذهب اسد از یک سو و حمایت عربستان سعودی، ترکیه و قطر از مخالفان عمدتا سنی مذهب اسد از سوی دیگر موجب افزایش اختلافات مذهبی و طائفه ای در این کشور شد تا آنجا که رفته رفته پای جنگجویان خارجی شیعه و سنی نیز به سوریه باز شد.

در ماه های گذشته گزارش های فراوانی از حضور نیروهای حزب الله لبنان، جنگجویان شیعی عراق و نیروهای سپاه قدس ایران، و نیز جنگجویان سنی مذهب عراقی و لیبیایی و غیره در سوریه منتشر شده؛ اما به صورت رسمی، از روز گذشته شاخه گروه تروریستی القاعده همزمان با برخی گروه های ستیزه جوی شیعه عراق حضور خود در این نبرد را تایید کردند.

خبرگزاری رویترز گزارش داده که برخی از گروه های شبه نظامی عراقی اقرار درباره حضور خود در سوریه و جنگ در کنار نیروهای دولتی علیه مخالفان این کشور را آغاز کرده اند.

رویترز افزوده که برخی از آن ها گفته اند در پاسخ به ندای رهبرشان، سید علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی به سوریه رفته اند.

گردان های عصائب اهل حق و حزب الله عراق و برخی از افراد جیش المهدی به رهبری مقتدی صدر به نقش خود در جنگ علیه مخالفان مسلح در سوریه اعتراف می کنند.

ابومجاهد یکی از فرماندهان شبه نظامیان شیعه عراقی در سوریه به خبرگزاری رویترز گفته است: "اکنون جنگ سوریه مشروعیت بیشتری یافته است و مهم نیست که حمایت از اماکن مذهبی شیعیان باشد با نبرد در کنار نیروهای بشار اسد."

از سویی برخی از سایت های مرتبط با عصائب اهل حق و جیش المهدی تصاویر برخی از اعضای خود را منتشر کرده اند که بر روی آن ها نوشته شده در سوریه کشته شده اند.

در منطقه کاظمین بغداد هم پلاکاردهایی با نوشته های تسلیت به عصائب اهل حق و حزب الله عراق نصب شده اند که بر روی آن ها پیام های تسلیت به مناسبت کشته شدن اعضایشان در حین انجام «وظیفه شرعی در سوریه» نوشته شده است.

القاعده در میدان جدیدی به نام سوریه

از سوی دیگر، رهبر جبهه نصرت در سوریه، گروهی متشکل از مخالفان مسلح اسلام‌گرا با ایمن الظواهری، رهبر القاعده اعلام بیعت کرده است.

به گزارش بی بی سی، بیانیه ابو محمد جولانی یک روز پس از آن صادر شد که القاعده عراق اعلام کرد که با جبهه نصرت ادغام شده است.

سخنگوی ارتش آزاد سوریه، عمده‌ترین گروه نظامی مخالفان بشار اسد نسبت به این خبر موضع‌گیری کرده و در بیانیه‌ای از جبهه نصرت فاصله گرفته؛ وی به خبرگزاری فرانسه گفته که ارتش آزاد سوریه از ایدئولوژی جبهه نصرت حمایت نمی‌کند.

ایالات متحده، جبهه نصرت را در فهرست سازمان‌‌های تروریستی قرار داده و گزارش‌ بی بی سی حاکی از آن است که فرانسه نیز قصد چنین کاری را دارد.

جبهه نصرت متهم شده که چندین بار دست به بمب‌گذاری‌های انتحاری در سوریه زده است.

روز گذشته ابوبکر بغدادی، رهبر امارت اسلامی عراق که شاخه القاعده در عراق به شمار می‌رود گفت که گروهش به جبهه نصرت می‌پیوندد. به گفته او نام جدید گروه، امارت اسلامی در عراق و شام خواهد بود.

با این حال رهبر جبهه نصرت گفته که خبر این ادغام را تنها از طریق رسانه‌ها شنیده است.

واکنش ارتش آزاد سوریه

یک مقام مسئول در ارتش آزاد سوریه در پاسخ به بیانیه تشکیلات "القاعده" در عراق که جبهه نصرت فعال در سوریه را یکی از شاخه‌های خود اعلام کرده، تاکید نمود که فرماندهی ارتش آزاد با "النصره" هماهنگ نیست و «هیچ کسی نمی تواند شکل دولت آینده را بر مردم سوریه تحمیل کند.»

به گزارش العربیه، لوی مقداد، هماهنگ کننده رسانه‌ای و سیاسی ارتش آزاد سوریه در گفتگو با آژانس خبری فرانس‌پرس افزود: "جبهه النصره (نصرت) از ارتش آزاد تبعیت نمی‌کند و هیچگونه هماهنگی در سطح فرماندهی با این جبهه وجود ندارد. مگر در شرایط عینی میدانی که ما ناچار به همکاری با برخی از یکان‌های مسلح در بعضی از عملیات هستیم."

وی افزوده است: "ما درباره صحت و سقم و اصالت این بیانیه چیزی نمی‌دانیم، اما با ارکان و فرماندهی آن تشکیلات هماهنگی نداریم."

مقداد همچنین گفته: "هدف ما روشن و رویکرد ما مشخص است و آن سرنگونی رژیم اسد و رساندن مردم سوریه به یک حکومت دموکراتیک است که آرزوی آن را داریم."

این مقام ارشد در ارتش آزاد سوریه درباره تاکید "القاعده" عراق بر حرکت کردن "النصره" در جهت رسیدن به یک دولت اسلامی در سوریه گفته: "نه ما و نه هیچ کس دیگری حق نداریم که هیچ یک از اشکال حکومت آینده سوریه را بر مردم سوریه تحمیل کنیم. مردم سوریه دولت آینده ، رهبران و نوع حکومت خود را از طریق رفتن پای صندوق‌های رای با آزادی کامل انتخاب خواهند کرد."

وی تصریح کرده است: "اگر ارتش آزاد مسلح و تجهیز می‌شد و مورد حمایت مالی قرار می‌گرفت ما ناچار به همکاری با گروه‌های دیگر نمی‌شدیم. و چون جبهه النصره از امکانات مالی و اسلحه برخوردار است ممکن است همکاری‌هایی با این جبهه بر حسب ضرورت انجام شود و این قبیل همکاری‌ها فقط در حد همکاری تاکتیکی و موضعی هستند."

حزب الله لبنان در سوریه

پیش از این اما حزب الله لبنان در عملیاتی که از سوی مخالفان حکومت سوریه "بی سابقه" توصیف شد، به حمله ای علیه روستاهای سوریه که در اختیار مخالفان است دست زده بود. این حمله، زمستان گذشته در حالی صورت گرفت که ارتش آزاد سوریه از یک هفته قبل تر از آن، سلسله عملیاتی را علیه نیروهای بشار اسد آغاز کرد و ضمن حمله به دمشق، موفق به تصرف یک شهر نفت خیز در "حسکه" شد.

آن زمان، منابع خبری از کشته شدن ۱۲ تن از عناصر حزب الله لبنان به دست ارتش آزاد سوریه در منطقه "القصیر" در غرب حمص، خبر دادند.

ارتش آزاد سوریه اعلام کرد که حزب الله برای کاهش فشار بر نیروهای اسد اقدام به حمله کرده است.

فهد المصری، مسئول اطلاع رسانی فرماندهی مشترک ارتش آزاد سوریه، در گفت وگویی با روزنامه "الشرق الاوسط" گفته بود: "حزب الله لبنان تلاش دارد که مناطق واقع در حومه حمص که در کنترل ارتش آزاد است بازپس گیرد تا از این طریق زمینه بازپس‌گیری شهر حمص را برای نیروهای اسد مهیا سازد."

همچنین شورای ملی سوریه نیز با انتشار بیانیه ای از دولت لبنان خواست تا از تجاوز اعضای حزب الله به خاک سوریه جلوگیری کند.

با این حال رهبران حزب الله همچنان دخالت خود در نبرد سوریه را تکذیب کردند. ادعایی که البته با برگزاری پی در پی مراسم تشییع جنازه کشته شدگان این حزب در شهرهای شیعه نشین لبنان در تناقض بود.

در گزارش روزنامه لبنانی النهار، از قول یک سخنگوی حزب الله، بدون نام بردن از او، آمده بود که این سخنگو خبر مرگ سه فرد شیعه را تایید کرده ولی اشاره نکرده که آیا این سه نفر عضو حزب الله بوده اند یا خیر.

خبرگزاری فرانسه نیز از قول این سخنگو گزارش کرده است که آنها در حال "دفاع از خود" کشته شده اند. اما در این گزارش اشاره ای به دلیل حضور آنان در سوریه نشده است.

در اسفند ماه گذشته، ارتش آزاد سوریه در واکنش به ادامه حملات حزب الله از سازمان ملل خواست، برای جلوگیری از نفوذ و حمله حزب الله لبنان به معترضان سوری، نیروی حافظ صلح را در مرز دو کشور مستقر کند.

نیروهای حافظ صلح سازمان ملل از سال دو هزار و شش که جنگ سی و سه روزه میان حزب الله و اسراییل پایان یافت در مرز جنوبی لبنان مستقر هستند.

فرماندهی ارتش آزاد سوریه در بیانیه خود، از برنامه ریزی حزب الله برای انجام یک حمله گسترده خبر داده و نسبت به خطرات و پیامدهای آن هشدار داده بود.

حزب الله لبنان اما تا کنون نسبت به این بیانیه واکنش نشان نداده است.

جلوگیری از ورود بازرسان شیمیایی سازمان ملل

سیر حوادث خونین در سوریه خشونت بارتر و ضدانسانی تر می شود. شلیک موشک حامل مواد شیمیایی در ماه گذشته، و تلفات مترتب بر آن، شاهدی جدید است.

رژیم بشار اسد با وجود وعده های قبلی، با ورود هیات بازرسان سلاح های شیمیایی سازمان ملل مخالفت کرده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، وزارت خارجه سوریه در بیانیه ای اعلام کرده، بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل خواستار صدور مجوز برای رفتن هیاتی از بازرسان به نقاط مختلف سوریه، برای تحقیق درباره سلاح های شیمیایی شده، اما این خلاف خواست دولت سوریه است که می خواهد بازرسان تنها به روستای "خان عسل " در شمال استان حلب بروند.

دولت سوریه در این بیانیه با یادآوری بازرسی هایی صورت گرفته در عراق زمان صدام حسین، نسبت به تلاش بازرسان برای گشودن راه تهاجم نظامی آمریکا ابراز نگرانی کرده است.

تاکنون دو گزارش درباره استفاده ارتش اسد از سلاح شیمیایی منتشر شده، اما رژیم سوریه با تکذیب به کارگیری موشک حامل کلاهک شیمیایی، مسئولیت انفجار این موشک ها را به عهده مخالفان دانسته و همچنین وعده داده بود که با بازرسان سازمان ملل همکاری خواهد کرد.

اولین بار، در ماه مارس گذشته خبر شلیک یک موشک حامل مواد شیمیایی به شهرک خان العسل، واقع در استان حلب توسط رژیم اسد منتشر شد. با این حال روز ۱۹ مارس، وزارت خارجه رژیم سوریه با صدور اطلاعیه‌ای دست داشتن ارتش در این حمله را تکذیب کرد و مسوولیت آن را متوجه مخالفان مسلح حکومت دانست. در مقابل، مخالفان حکومت گفتند که نیروهای دولتی یک فروند موشک از نوع اسکاد مجهز به کلاهک شیمیایی را مورد استفاده قرار داده اند.

در پی این اقدام، سخنگوی بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، اعلام کرد "آکه سلستروم" کارشناس تسلیحات کشتار جمعی از سوی دبیرکل مامور شده تا اتهام استفاده از اسلحه شیمیایی در جنگ داخلی سوریه را مورد بررسی قرار دهد.

پیش از آن دولت‌های بریتانیا و فرانسه با ارسال نامه‌هایی برای دبیرکل سازمان ملل، از او خواستند تا علاوه بر اتهام دولت سوریه در مورد کاربرد مواد شیمیایی در استان حلب، به اتهام نیروهای مخالف در مورد حمله شیمیایی ارتش به نقطه‌ای در نزدیکی دمشق و همچنین یکی از محله‌های شهر حمص در ماه دسامبر نیز رسیدگی کند. این درخواست باعث ناخرسندی دولت روسیه و هشدار جمهوری اسلامی شد که خواستار "تحقیق بی‌طرفانه" سازمان ملل شدند.

دومین گزارش درباره استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه نیز روز یکشنبه گذشته توسط مخالفان حکومت سوریه منتشر شد اما تا کنون این خبر توسط منابع مستقل تایید نشده است. هرچند که مخالفت رژیم سوریه با ورود بازرسان سازمان ملل می تواند اتهام وارد شده به این رژیم درباره استفاده از سلاح شیمیایی را تقویت کند.

روز یکشنبه گذشته، شبکه اطلاع رسانی سوریه وابسته به مخالفان اسد اعلام کرد، نیروهای اسد با بکارگیری سلاح شیمیایی (گازهای سمی خفه کننده) منطقه جوبر و الزبلطانی در دمشق را مورد هجوم قرار داده اند.

رژیم سوریه اما بر خلاف وعده های قبلی برای همکاری با گزارشگران سازمان ملل، آنچه را تلاش این سازمان برای گسترش تحقیقات درباره ادعای به کار گرفته شدن سلاح های شیمیایی در مناقشه این کشور می داند رد کرده است و یک تیم بازرسی سازمان ملل در قبرس همچنان در انتظار مجوز برای ورود به سوریه مانده اند.

بحران در سوریه عمق و گستره ی بیشتری می گیرد، و برای نه فقط سوری ها، که کشورهای همسایه و منطقه، پرهزینه تر و ناگوارتر می شود.