چه کسی یاسر عرفات را کشت؟

رهمند علیپور

جرس: شش سال از درگذشت یاسر عرفات رهبر فلسطینیان و یکی از چهره های شاخص معاصر می گذرد. اما هنوز علت مرگ او پرسشی است زنده و پاسخی است فرو رفته در ابهام ها. البته این تنها ابهامی نبود که از ابوعمار به ارث رسید که تحقق کشور فلسطینی نیز همچنان در هاله ای از ابهام و اما و اگرهاست.

در مراسمی که روز گذشته به مناسبت ششمین سالگرد درگذشت عرفات در "مقطع" مرکز فرماندهی و جایی که امروز به آرامگاه او  و زیارتگاهی تبدیل شده است، برگزار شد. فلسطینی ها همچنان از امید زنده خود به ایجاد کشوری یکپارچه به نام فلسطین در هزار جزیره ای که اکنون بر اثر سیاستهای دولت اسراییل بر جای مانده است سخن گفتند.

از جمله محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی که با لحنی ناامیدانه از اوباما خواست تا برای وعده ای که در سازمان ملل مبنی بر تشکیل کشور فلسطینی تا سال آینده داده است تلاش بیشتر کند تا این گونه نباشد که واشنگتن سال دیگر با یک عذرخواهی به موضوع خاتمه بخشد.

اما سید ناصر عرفات، برادر زاده یاسر عرفات و نماینده پیشین فلسطین در سازمان ملل، در سخنان خود خطاب به جمعیت عزادار بار دیگر مسئله نحوه مرگ عرفات را پیش کشید و اسرائیل را به عنوان قاتل عرفات معرفی کرد.

 روز 27 اکتبر 2004 برابر با پنجم آبان ماه 1383 وضعیت جسمانی عرفات ناگهان وخیم و به مدت یک ربع بیهوش می شود. فردای آن روز پزشکانی متبحر از مصر، اردن و تونس بر بالین او حاضر می شوند، پزشکان نمی توانند علتی برای وخامت حال او پیدا کند و پیشنهاد می کنند تا او را به بیمارستان "کلامار" که از بهترین بیمارستان های بیمارهای مرتبط با خون در اروپاست و در نزدیکی شهر پاریس واقع شده است منتقل کنند. کاخ الیزه به سرعت موافقت خود را با این تصمیم اعلام می کند و دولت اسرائیل نیز برای خروج عرفات به محاصره 35 ماهه "مقطع" پایان می دهد. عرفات در روز 29 اکتبر با یک بالگرد اردنی به امان منتقل می شود و در انجا با یک هواپیمای نظامی – پزشکی فرانسوی عازم پاریس می شود.

او در بیمارستان بستری می شود حال او اندکی بهبود می یابد اما در روز سوم نوامبر ( 12 آبان) ناگهان به اغما فرو می رود. پزشکان فرانسوی علت بیماری را وجود توکسین (زهر) ناشناخته عنوان می کنند. اطرافیان عرفات می گویند که شاید تنها "معجزه" بتواند به او کمک کند. اما سرانجام یاسر عرفات  در 11 نوامبر و دو هفته پس از بستری شدن در این بیمارستان برای همیشه چشم از جهان فرو بست.

ایدز یا زهری ناشناخته؟

در فلسطین و جهان عرب بسیاری  دولتمردان اسرائیل و از جمله "آریل شارون" نخست وزیر وقت تل آویو را به عنوان قاتل ابوعمار معرفی می کند.

"اشرف الکوردی" پزشک مخصوص عرفات و فردی که طبیب مخصوص شاه اردن نیز هست، یکی از کسانی است که بر این باور است و مدعی است که موساد - سازمان جاسوسی اسرائیل -  عرفات را از طریق داروهای خود مسموم کرده بود.

 اتهامی که همواره از سوی دولت اسرائیل رد شده است. مقامات تل آویو همواره این اتهام را "بدخواهانه" و "احمقانه" توصیف کرده اند و آن را اقدامی در جهت تخریب وجهه دولت یهود معرفی کرده اند.

فلسطینی ها اما برای اثبات فرضیه خود به واقعه ترور ناموفق  "خالد مشعل" یکی از رهبران شناخته شده فلسطینی در "امان" اشاره می کنند.  در روز 25 سپتامبر 1997  دو مامور موساد در یکی از خیابانهای پایتخت اردن سمی به گوش خالد مشعل تزریق می کنند ، ملک حسین پادشاه اردن هاشمی از این اقدام تل آویو سخت عصبانی می شود و مصرانه از اسرائیل می خواهد تا پادزهر سم مربوطه را در اختیار پزشکان اردنی قرار دهد و در غیر این صورت اسرائیلی ها مسئول وقوع بحران جدی میان دو کشور خواهند بود.

 بنیامین نتانیاهو نخست وزیر کنونی که در آن زمان نیز این پست را در اختیار داشت  پادزهر را در اختیار اردنی ها قرار می دهد و حتی برای آرام کردن فضا اقدام به آزاد کردن هفتاد زندانی فلسطینی و از جمله "شیخ احمد یاسین رمضان" رهبر معنوی حماس کرد.

روزنامه های اسرائیلی اما برای یافتن علت مرگ عرفات فرضیه های دیگری را مطرح کردند. از جمله روزنامه "هاآرتص" که بیماری "ایدز" را عامل مرگ رهبر فلسطینی ها معرفی کرد. فلسطینی ها اما این فرضیه را تنها برای مخدوش کردن چهره رهبرشان دانستند و پزشکان فرانسوی حتی حاضر نشدند که این فرضیه "هاآرتص" را جدی بگیرند. پزشکان تونسی اما آزمایش های "ایدز" را انجام دادند که نتیجه ای آن منفی بود.

کمک به قادر متعال

چند روزی پیش از  آنکه یاسر عرفات دچار بیماری شود "اوری دان" روزنامه نگار شناخته شده اسرائیلی که از روابط  نزدیکی با نخست وزیر آریل شارون برخوردار بود، در روزنامه معاریو نوشت که شارون " به بوش اعلام کرده که ديگر خود را به رعايت قولي که به هنگام نخستين ملاقات شان در مارس ٢٠٠١ داده بود، ملزم نمي داند. منظورش آسيب رساندن به عرفات بود. برداشت بوش اين بود که شايد بهتر است که سرنوشت عرفات را بدستان قادر متعال بسپاريم. شارون اما پاسخ داده بود که گاهي مي بايست به قادر متعال ياري رساند. "

اما دوماه پیش از انکه روزنامه "معاریو" چنین مطلبی را منتشر کند. "ید یعوت آهارنوت" دیگر روزنامه اسرائیلی مطلبی از زبان شارون نوشته بود که " اسرائيل شيخ احمد ياسين و سپس جانشين او عبدالعزيز رنتيسي را به قتل رسانده است." آيا تفاوتي ميان عرفات، ياسين و رنتيسي وجود دارد؟ و خود شارون پاسخ مي دهد " من تفاوتي نمي بينم. همان طوري که ما عليه اين قاتلان وارد عمل شديم، عليه عرفات عمل خواهيم کرد."

 دو سال پس از درگذشت یاسر عرفات کتابی با عنوان " گفتگوهای صمیمانه آریل شارون با اوری دان " روزنامه نگار برجسته اسرائیلی منتشر شد. که در آن اینچنین آمده است: " در کتاب هاي تاريخ، از آريل شارون به عنوان فردي نام برده خواهد شد که عرفات را ازبين برد بدون اينکه او را بکشد."

آریل شارون و جورج بوش بارها عرفات را "مانع" صلح معرفی می کردند. در این میان اما رهبران واشنگتن و تل آویو تنها نبودند و بودند روشنفکرانی که همچون آنان فکر می کردند و حتی به اسقبال مرگ رهبر فلسطینیان رفتند.

 "الی ویزل" فعال سیاسی نامداری که برنده جایزه صلح نوبل به پاسداشت آثار و نوشته هایش در خصوص هولوکاست است، یکی از آنهاست که مرگ عرفات را آغاز صلح دانست. او گفته بود : " با خروج ياسر عرفات از صحنه بزرگترين سدّ آشتي ميان اسرائيل و فلسطينيان برداشته مي شود. نيستي او آغاز دوران تازه اي از اميد را در خاورميانه رقم مي زند."

امروز شش سال از درگذشت عرفات می گذرد، اما امید به صلح روز به روز بی رمق تر و کمرنگ تر می شود.