تشدید انسداد رسانه‌ای و سرکوب مطبوعات غیرخودی به بهانه‌ی یک کاریکاتور

ندای سبز آزادی- محمد صادقی: سرانجام توضیحات هادی حیدری کارتونیست روزنامه شرق درباره انگیزه خود در به تصویر کشیدن کاریکاتور جنجال برانگیز "چشم بندان" و جوابیه مدیرمسئول روزنامه شرق در این باره نیز نتوانست آتش خشم اصولگرایان و گروه‌های فشار را خاموش کند. ساعاتی پس از جنجال‌ها، تهدیدها و ارعاب از سوی چهره های شاخص اصولگرایان و انصار حزب الله، روزنامه شرق بار دیگر از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف، و محمد رحمانیان مدیرمسئول این روزنامه روانه زندان اوین شد. مقامات قضایی هادی حیدری، کاریکاتوریست سرشناس ایرانی را نیز به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار کرده اند.

کاریکاتور «چشم بندان» که در شماره روز سه شنبه، چهارم مهر، روزنامه شرق منتشر شده بود، افرادی را نشان می دهد که در یک صف، در حال بستن چشم های یکدیگر هستند.

این کاریکاتور بدون شرح بود و مخاطبان برداشت های متفاوتی از آن داشتند، اما بامداد امروز برخی نمایندگان مجلس و سران گروه های فشار در برداشتی جنجالی اعلام کردند که انتشار طرح مذکور که با «هفته دفاع مقدس» مصادف است به بستن سربند در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق توسط سربازان ایرانی اشاره دارد و این کاریکاتور قصد داشته این نکته را القا کند که این سربازان «کورکورانه» به جبهه‌ها رفته‌اند.

بلوای نمایندگان مجلس

با انتشار این خبر در مجلس شورای اسلامی که این روزها درگیری اش با دولت به نقطه اوج خود رسیده و نمایندگان تلاش می کنند تا بار دیگر محمود احمدی نژاد را به بهارستان احضار کنند، غوغایی برپا شد.

شماری از تکیه زدگان بر کرسیهای مجلس که در ظاهر می بایست نمایندگی مردم را عهده دار باشند بی آن که فرصتی را برای پاسخگویی و ارائه توضیحات به مسئولان روزنامه شرق بدهند، نسبت به انتشار این کاریکاتور به شدت اعتراض کردند. نمایندگان مجلس نمایشی، اتهاماتی را علیه اصلاح طلبان و گردانندگان روزنامه شرق وارد کرده و در انتها با جمع آوری بیش از 100 امضا خواستار برخورد نهادهای امنیتی و قضایی با مسئولان روزنامه شرق و کاریکاتوریست این روزنامه شدند.

اندکی پس از بلوای نمایندگان مجلس فرمایشی برآمده از انتخابات دروغین اسفند 1390، هادی حیدری، طراح این کاریکاتور که پدرش از رزمندگان و جانبازان جنگ ایران و عراق است به خبرگزاری ایلنا گفت که «منظور من از کشیدن این کاریکاتور به هیچ وجه پیامی نبوده که نمایندگان مجلس برداشت کرده‌اند.»

وی در مورد انگیزه معترضان به کاریکاتور خود نیز گفت: «این افراد کسانی هستند که بدون انتشار تصویر، علیه آن فضاسازی می‌کنند و می‌خواهند احساسات مردم را نسبت به رزمندگانی که جایگاه شان بالای سر من است تحریک کنند و این کار جنبه غیر اخلاقی دارد.»

مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق، که خود ۱۸ ماه در جنگ ایران و عراق حضور داشته نیز در این باره گفته که «این طرح، جغرافیای خاصی ندارد و جهل جهانی را نشان می‌دهد.»

وزیر ارشاد: هماهنگی روزنامه شرق با بیگانگان

با وجود این توضیحات، محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت برآمده از کودتای انتخاباتی 1388 در غروب روز چهارشنبه اعلام کرد که «بلافاصله پس از مشخص شدن این موضوع ما اخطار کتبی به این روزنامه دادیم و قرار شد تا با تشکیل جلسه فوق‌العاده هیات نظارت بر مطبوعات این مسئله بررسی شود و نظر ما توقیف این نشریه‌است.»

وزیر ارشاد به جای حمایت از اهل فرهنگ و مطبوعات، در موقعیت دادستان و مدعی العموم ایستاد. او بار دیگر به سبک و سیاق مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران، دست «دشمن» و «بیگانه» را در این غائله دخیل دانست و گفت: «انتشار گسترده این کاریکاتور در رسانه‌های بیگانه نشان از یک هماهنگی در این مسئله داشت و ما متأسفیم که این کار توسط یک نشریه داخلی انجام شده‌ است.»

بدین ترتیب اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات «شبانه» دور هم جمع شدند و حکم به توقیف این روزنامه دادند و پرونده آن را به دادگاه ارسال کردند.

مهدی رحمانیان مدیرمسئول این روزنامه، نیز که برای ادای توضیحات درباره انتشار این کاریکاتور به دادسرای عمومی و انقلاب تهران احضارشده بود، در نهایت با نظر بازپرس شعبه 9 دادسرای فرهنگ و رسانه، روانه زندان اوین شد.

بازگشت گروه های فشار به سیاق دهه 70

اما انتشار این کاریکاتور سبب شد تا شماری از جهره های سرشناس گروهای فشار که سابقه حمله به نشریات، سینماها و ضرب و شتم دانشجویان و فعالان سیاسی و مطبوعاتی در دوران اصلاحات را یدک می کشند و مدتهاست که با ظاهری جدید در عرصه سیاست و هنر فعالیت می کنند بار دیگر حمله لفظی به روزنامه نگاران و سازماندهی گروه های فشار برای برگزاری تجمع در مقابل روزنامه شرق را در دستور کار خود قرار داده و خاطرات سالهای گذشته را زنده کنند.

محمدرضا نقدي فرمانده نیروی مقاومت بسیج که خود از متهمان فاجعه حمله به کوی دانشگاه تهران در سال 1378 و محکوم به هشت ماه زندان به سبب شکنجه شهرداران وقت تهران است در اظهاراتی توهین آمیز درباره روزنامه های منتقد گفت: «آيا چنين روزنامه‌هايي كه جز براي پاك كردن شيشه به هيچ دردي نمي‌خورند برازنده نام ايران و ايراني هستند؟»

فرمانده نیروی مقاومت بسیج که ازجمله عوامل اصلی در سرکوب های خونین پس از کودتای انتخاباتی 1388 است و در هدایت پشت پرده مهاجمان به سفارت بریتانیا و غارت آن نقش عمده ای برعهده داشت در ادامه اظهارات خود گفته که «كساني كه از روز اول سرسپرده سفارت روباه پير انگليس بوده‌اند، طبيعي است كه از تعطيلي سفارت ارباب، عصباني و خشمگين باشند. كاملا طبيعي است وقتي ديگر صدام مرده و نيست تا با بسيجي‌ها بجنگد و خطر بسيج را نسبت به آمريكا و انگليس مهار كند، بايد كسي جاي صدام را پر كند و چه كسي بهتر از جيره‌بگيران سنتي و نسل‌اندرنسل انگليس؟»

سردار محمد رضا نقدی که در پرونده خود سابقه ضرب و شتم وزرای ارشاد و کشور دولت خاتمی را هم همراه دارد در ادامه از متولیان فرهنگی دولت دهم نیز بابت ارائه مجوز به نشریاتی همچون شرق گلایه کرده و گفته: «از دستگاه فرهنگي كشور گله‌منديم كه چرا بايد مجوز انتشار چنين روزنامه‌هايي را با يارانه گرفتن از بيت‌المال بدهد؟»

از سوی دیگر مسعود ده نمکی، از سران گروه های فشار در دهه هفتاد که وی نیز در سرکوب دانشجویان و تجمعات سیاسی و به ویژه فاجعه حمله به کوی دانشگاه تهران در تیرماه 78 نقش ویژه ای ایفا کرده بود در اظهارنظری اعلام کرد که «اگر این رزمنده‌ها و شهدا نبودند آن اتفاقی که در بستان بعثی‌ها بر سر مردم آوردند، الان بر سر مسئولان روزنامه شرق و سردمداران سیاسی آن می‌آمد.»

سردبیر نشریات توقیف شده شلمچه و جبهه که در اواسط دهه هفتاد با وجود حمایت از اقتدارگرایان اما به سبب تندروی ها و هتک حرمت های افراطی مقامات مسئول در دولت و مجلس از سوی دادگاه مطبوعات توقیف شده بودند در ادامه روزنامه شرق را همانند نهضت آزادی «در صف بعثی‌ها» قرار داد و گفت: «آنها با بیانیه‌های خود در صف بعثی‌ها قرار می‌گرفتند و امروز ارگان روزنامه شرق نیز در همین مسیر هستند».

ده نمکی که چند سالی است می کوشد تصویری فرهنگی تر از خود ارائه کند و به کمک «اخراجی ها» و رانت قدرت، میلیاردها تومان از سینما اندوخته، درباره هادی حیدری کاریکاتوریست ایرانی گفت: «کاریکاتوریست روزنامه شرق پول می‌گیرد تا کاریکاتور بکشد و خیلی از آدم‌هایی که با این افراد کار می‌کنند قلم خود را فروخته‌اند.»

با فعال شدن سران گروه های فشار، روابط عمومی انصارحزب الله تهران که نام آشنایی در میان گروه های فشار و لباس شخصی ها به شمار می رود و مدتهاست که به سبب درگیری های درون گروهی اصولگرایان نقش اصلی خود یعنی برگزاری تجمعات اعتراضی و برخورد با مخالفان نظام را به سایر لباس شخصی ها واگذر کرده بود با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد که «جهت برخورد با بانیان این حرکت موهن، فردا (پنج شنبه) تجمع اعتراضی برگزار خواهند کرد»

هر چند بازداشت مدیرمسئول روزنامه شرق و توقیف این نشریه سبب شد که سران جریان انصار حزب الله با صدور اطلاعیه مجدد این تجمع را لغو نمایند اما شواهد حاکی از فعال شدن دوباره گروه های فشار در شکل و شمایل سابق خود در دوران اصلاحات است.

حمله به سخنرانی ناطق نوری در مشهد، تجمع در فرودگاه امام خمینی برای برخورد با مهدی هاشمی فرزند رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و سپس تجمع در مقابل منزل هاشمی رفسنجانی برای جلوگیری از ورود فرزندش و بازداشت وی و اطلاعیه ساعاتی پیش این گروه مبنی بر تجمع اعتراضی برای برخورد با مسئولان روزنامه شرق، حضور میدانی و سخنرانی اعضای ارشد جریان انصار حزب الله همچون الله کرم و ده نمکی در تجمع لباس شخصی ها در مقابل سفارت بحرین و موضوع اخیر به خوبی نمایانگر تحرکات دوباره گروه های فشار به سیاق دوران اصلاحات است.